35- YAKIN ÇAĞ'DA AVRUPA, SANAYİ İNKILABI, ABD'NİN KURULUŞU, FRANSIZ İHTİLALİ, VİYANA KONGRESİ, İTALYAN VE ALMAN BİRLİĞİNİN SAĞLANMASI
YAKIN ÇAĞ'DA AVRUPA
Genel Durum
•18. yüzyılda Avrupa’da aydınlanma düşüncesi ön plana çıkmış, bu yüzyıla Aydınlanma Çağı adı verilmiştir.
•Bilgiye ulaşmada deney, gözlem ve akla önem verilmiştir.
•18. yüzyıl düşünürleri Avrupa’da toplumsal eşitsizliğe eleştiriler yöneltmişlerdir. Eşitlik esasına dayanan toplum yapısı ve demokrasi bu süreçte güç kazanmıştır.
•Avrupa’da mutlak yönetimlerin yerini meşruti ve demokratik yönetimler almaya başlamış; laiklik anlayışı da gelişmiştir.
Sanayi İnkılabı
•Avrupa’da insan ve hayvan gücüne dayalı üretim biçiminden, makine gücüne dayalı üretim biçimine geçilmesi Sanayi Devrimi olarak adlandırılır.
•Sanayi devrimi ilk olarak İngiltere'de James Watt tarafından buhar gücünün makinalarda kullanılmasıyla tekstil alanında XVIII. yüzyıl ortalarında başlamış.
•Sanayi Devrimi’nde, sömürgeciliğe bağlı olarak Avrupa’da yaşanan sermaye birikiminin önemli bir rolünün olduğu söylenebilir.
Sanayi İnkılabı’nın Sonuçları
•Üretim anlayışı değişmiş, seri üretim başlamış, üretim maliyetleri azalmıştır.
•Sömürgecilik yarışı hızlanmış, devletler arası ekonomik rekabet ve ham madde ihtiyacı artmıştır.
•El tezgâhları ve küçük atölyeler kapanmış, büyük fabrikalar faaliyete geçmiştir.
•İşçi sınıfı ortaya çıkmış, kapitalizm ve sosyalizm önem kazanmıştır.
•Köyden kente göçler başlamıştır.
•Avrupa'da refah düzeyi yükselmiş ve şehirlerde nüfus artmıştır.
•Çekirdek aile modeli ortaya çıkmıştır.
•Sermaye tekelleşmiş ve büyük şirketler kurulmuştur.
Sanayi Devrimi'nin Osmanlı Devleti'ne Etkisi
•Osmanlı Devleti, Sanayi Devrimi ile birlikte Avrupa’da yaşanan gelişmelerden olumsuz etkilenmiştir.
•Ülke içinde el tezgâhlarında üretilen mallar, Avrupa’dan gelen bol miktardaki ucuz mal ile rekabet edememiş,
•Osmanlı üretim sistemi büyük zarar görmüştür. Bu durum, Osmanlı ekonomisini dışa bağımlı hale getirmiştir.
•Ekonomide başlayan bu gerileme siyasi çöküşü hızlandırmıştır.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Kuruluşu (1773- 1787)
•18. yüzyıl itibarıyla Kuzey Amerika’nın doğu kıyılarında İngiltere’ye bağlı 13 koloni oluşmuştur.
•İngiltere kralı, ülkede 7 yıl savaşlarından dolayı yaşanan mali bunalımdan kurtulabilmek amacıyla, Amerika’da bulunan 13 koloniye yeni vergiler koyma kararı almıştır. Bu yeni vergi kararı Amerikan kolonilerinde halkın tepkisine yol açmıştır.
•1774 I. Fledelfiya Konferansı, 1776'da ise II. Fledelfiya Konferansı toplanmış, burada birleşme kararı alan 13 koloni İngiltere'ye karşı bağımsızlık mücadelesine başlamıştır.
•Fransa'nın da desteğini alan Amerikalılar 1783 Wersay Anlaşması ile bağımsızlığını kazanmışlardır.
• 1787'de de George Washington başkanlığında ABD'yi kurmuşlardır.
•1776 II. Fledelfiya Konferansı‘nda İlk İnsan Hakları bildirisi ilan edilmiştir.
Monreo Doktrini:
•Amerikan Başkanı Monreo bir bildiri yayımlayarak Amerika'nın Avrupa'nın siyasi işlerine karışmayacağını Avrupa'nın da Amerika kıtasına müdahalelerine izin vermeyeceğini ilan etti. Amerika bu doktrinle yalnızlık politikası uygulamıştır. Avrupa'daki kargaşaya karışmayıp ekonomisini güçlendirmiş, Orta ve Güney Amerika'da etkisini artırmıştır.
Fransız İhtilali (1789)
Nedenleri:
•Krallık rejiminin baskıcı yönetimi.
•Halkın çeşitli sınıflara ayrılması (Soylular, 'Rahipler, Burjuvalar, Köylüler).
•Rönesans sonrasında ortaya çıkan aydınlanma çağının etkisi.
•Amerika'nın bağımsızlığını kazanması.
•İngiliz meşrutiyetinin etkisi.
•Halkın son derece fakir olması.
•Bazı Fransız aydınlarının (J.J. Russo, Volter ....) halkı etkilemesi.
•Yedi Yıl Savaşlarının sonucunda yeni vergiler konması.
•Burjuva sınıfının yönetime katılmak istemesi.
Sonuçları:
•Yeni Çağ sona ermiştir, Yakın Çağ başlamıştır.
•Mutlak krallıklar yıkılmıştır, milli devletler kurulmuştur.
•İlk kez insan hakları evrensel bildirisi yayınlanmıştır.
•Yönetim burjuva sınıfının eline geçmiştir.
•İlk kez laik hukuk kuralları ortaya çıkmıştır.
•Eşitlik, adalet, milliyetçilik, hürriyet, ulusal egemenlik, laiklik, cumhuriyet gibi kavramlar önem kazanmıştır.
•Mahalli otorite yerine merkezi otorite kabul edilmiştir.
•Eski toplum, eski kültür değerleri ve idareler değişim geçirmiştir.
Fransız İhtilali’nin Osmanlı’ya Etkisi
•Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti üzerindeki olumlu etkisi "eşitlik, , insan hakları" gibi kavramların güçlenmesini sağlamasıdır.
•Olumsuz etkisi ise "milliyetçilik" akımının Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıkların ayrılıkçı düşüncelerini beslemesi ve bağımsızlık isyanlarının yaşanmasına yol açmasıdır.
İhtilal Savaşları (1792 - 1815)
•Fransız İhtilalinin ortaya çıkardığı fikir akımlarının kendi ülkelerinde yayılmasını istemeyen İngiltere, Avusturya, Prusya, Rusya gibi devletler Fransa'ya savaş açmışlar, Napolyon büyük başarılar elde etmişse de sonunda yenilmiştir.
Viyana Kongresi (1815)
•Fransız İhtilalinin ortaya çıkardığı fikirler göz ardı edilerek Avrupa'nın yaklaşık 100 yıllık haritası çizilmiştir (Meternich Planı). Buna rağmen fikirlerin yayılması engellenememiş ve yeni mücadelelere sebep olmuştur.
•Rus Çarı tarafından Osmanlı Devletini parçalama teklifleri (Şark Mesetesi adıyla) ortaya atılmıştır.
1830 İhtilalleri
•Meternich Sistemi özgürlük düşüncesini geniş ölçüde benimsemiş bulunan Avrupa toplumlarında otoriteye karşı bir tepki meydana getirmiştir.
•Mutlakiyet yönetimlerine karşı güçlenen liberal tepki 1830 yılında aniden patlak vererek bütün Avrupa'yı sarsmıştır.
•Başta Fransa'da çıkan ihtilal diğer ülkelerde de çıkmaya başlamıştır.
1848 İhtilalleri
•Sanayi İnkılabıyla ortaya çıkan işçi sınıfı, çok zor şartlarda çalışmakta ve emeğinin karşılığını alamamakta idi. Cumhuriyetçiler ile birleşen işçiler, Fransa'da isyan ettiler. Bu isyan bazı Avrupa ülkelerine de yayıldı.
İtalyan Birliği’nin Kurulması 1870
•Piyemonte, Kırım Savaşına katılarak ederek Fransa'nın desteğini sağlamayı başardı. 1859 yılında yapılan savaşta Avusturyalılar mağlup edildi. Bu zafer İtalya siyasi birliğine giden yolu açtı. İtalyan birliği 1870'de gerçekleşti.
Alman Birliğinin Kurulması 1871
•Alman Birliğinin kurulmasında Prusya başbakanlığına getirilen Bismark’ın büyük katkıları olmuştur.
Alman Birliği'nin kurulması Danimarka. Avusturya ve Fransa ile yapılan savaşlar sonunda gerçekleşmiştir. Fransa'nın, Sedanda kesin bir mağlubiyete uğratılması sonucunda Alman Birliği kuruldu (1871).
Genel Durum
•18. yüzyılda Avrupa’da aydınlanma düşüncesi ön plana çıkmış, bu yüzyıla Aydınlanma Çağı adı verilmiştir.
•Bilgiye ulaşmada deney, gözlem ve akla önem verilmiştir.
•18. yüzyıl düşünürleri Avrupa’da toplumsal eşitsizliğe eleştiriler yöneltmişlerdir. Eşitlik esasına dayanan toplum yapısı ve demokrasi bu süreçte güç kazanmıştır.
•Avrupa’da mutlak yönetimlerin yerini meşruti ve demokratik yönetimler almaya başlamış; laiklik anlayışı da gelişmiştir.
Sanayi İnkılabı
•Avrupa’da insan ve hayvan gücüne dayalı üretim biçiminden, makine gücüne dayalı üretim biçimine geçilmesi Sanayi Devrimi olarak adlandırılır.
•Sanayi devrimi ilk olarak İngiltere'de James Watt tarafından buhar gücünün makinalarda kullanılmasıyla tekstil alanında XVIII. yüzyıl ortalarında başlamış.
•Sanayi Devrimi’nde, sömürgeciliğe bağlı olarak Avrupa’da yaşanan sermaye birikiminin önemli bir rolünün olduğu söylenebilir.
Sanayi İnkılabı’nın Sonuçları
•Üretim anlayışı değişmiş, seri üretim başlamış, üretim maliyetleri azalmıştır.
•Sömürgecilik yarışı hızlanmış, devletler arası ekonomik rekabet ve ham madde ihtiyacı artmıştır.
•El tezgâhları ve küçük atölyeler kapanmış, büyük fabrikalar faaliyete geçmiştir.
•İşçi sınıfı ortaya çıkmış, kapitalizm ve sosyalizm önem kazanmıştır.
•Köyden kente göçler başlamıştır.
•Avrupa'da refah düzeyi yükselmiş ve şehirlerde nüfus artmıştır.
•Çekirdek aile modeli ortaya çıkmıştır.
•Sermaye tekelleşmiş ve büyük şirketler kurulmuştur.
Sanayi Devrimi'nin Osmanlı Devleti'ne Etkisi
•Osmanlı Devleti, Sanayi Devrimi ile birlikte Avrupa’da yaşanan gelişmelerden olumsuz etkilenmiştir.
•Ülke içinde el tezgâhlarında üretilen mallar, Avrupa’dan gelen bol miktardaki ucuz mal ile rekabet edememiş,
•Osmanlı üretim sistemi büyük zarar görmüştür. Bu durum, Osmanlı ekonomisini dışa bağımlı hale getirmiştir.
•Ekonomide başlayan bu gerileme siyasi çöküşü hızlandırmıştır.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Kuruluşu (1773- 1787)
•18. yüzyıl itibarıyla Kuzey Amerika’nın doğu kıyılarında İngiltere’ye bağlı 13 koloni oluşmuştur.
•İngiltere kralı, ülkede 7 yıl savaşlarından dolayı yaşanan mali bunalımdan kurtulabilmek amacıyla, Amerika’da bulunan 13 koloniye yeni vergiler koyma kararı almıştır. Bu yeni vergi kararı Amerikan kolonilerinde halkın tepkisine yol açmıştır.
•1774 I. Fledelfiya Konferansı, 1776'da ise II. Fledelfiya Konferansı toplanmış, burada birleşme kararı alan 13 koloni İngiltere'ye karşı bağımsızlık mücadelesine başlamıştır.
•Fransa'nın da desteğini alan Amerikalılar 1783 Wersay Anlaşması ile bağımsızlığını kazanmışlardır.
• 1787'de de George Washington başkanlığında ABD'yi kurmuşlardır.
•1776 II. Fledelfiya Konferansı‘nda İlk İnsan Hakları bildirisi ilan edilmiştir.
Monreo Doktrini:
•Amerikan Başkanı Monreo bir bildiri yayımlayarak Amerika'nın Avrupa'nın siyasi işlerine karışmayacağını Avrupa'nın da Amerika kıtasına müdahalelerine izin vermeyeceğini ilan etti. Amerika bu doktrinle yalnızlık politikası uygulamıştır. Avrupa'daki kargaşaya karışmayıp ekonomisini güçlendirmiş, Orta ve Güney Amerika'da etkisini artırmıştır.
Fransız İhtilali (1789)
Nedenleri:
•Krallık rejiminin baskıcı yönetimi.
•Halkın çeşitli sınıflara ayrılması (Soylular, 'Rahipler, Burjuvalar, Köylüler).
•Rönesans sonrasında ortaya çıkan aydınlanma çağının etkisi.
•Amerika'nın bağımsızlığını kazanması.
•İngiliz meşrutiyetinin etkisi.
•Halkın son derece fakir olması.
•Bazı Fransız aydınlarının (J.J. Russo, Volter ....) halkı etkilemesi.
•Yedi Yıl Savaşlarının sonucunda yeni vergiler konması.
•Burjuva sınıfının yönetime katılmak istemesi.
Sonuçları:
•Yeni Çağ sona ermiştir, Yakın Çağ başlamıştır.
•Mutlak krallıklar yıkılmıştır, milli devletler kurulmuştur.
•İlk kez insan hakları evrensel bildirisi yayınlanmıştır.
•Yönetim burjuva sınıfının eline geçmiştir.
•İlk kez laik hukuk kuralları ortaya çıkmıştır.
•Eşitlik, adalet, milliyetçilik, hürriyet, ulusal egemenlik, laiklik, cumhuriyet gibi kavramlar önem kazanmıştır.
•Mahalli otorite yerine merkezi otorite kabul edilmiştir.
•Eski toplum, eski kültür değerleri ve idareler değişim geçirmiştir.
Fransız İhtilali’nin Osmanlı’ya Etkisi
•Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti üzerindeki olumlu etkisi "eşitlik, , insan hakları" gibi kavramların güçlenmesini sağlamasıdır.
•Olumsuz etkisi ise "milliyetçilik" akımının Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıkların ayrılıkçı düşüncelerini beslemesi ve bağımsızlık isyanlarının yaşanmasına yol açmasıdır.
İhtilal Savaşları (1792 - 1815)
•Fransız İhtilalinin ortaya çıkardığı fikir akımlarının kendi ülkelerinde yayılmasını istemeyen İngiltere, Avusturya, Prusya, Rusya gibi devletler Fransa'ya savaş açmışlar, Napolyon büyük başarılar elde etmişse de sonunda yenilmiştir.
Viyana Kongresi (1815)
•Fransız İhtilalinin ortaya çıkardığı fikirler göz ardı edilerek Avrupa'nın yaklaşık 100 yıllık haritası çizilmiştir (Meternich Planı). Buna rağmen fikirlerin yayılması engellenememiş ve yeni mücadelelere sebep olmuştur.
•Rus Çarı tarafından Osmanlı Devletini parçalama teklifleri (Şark Mesetesi adıyla) ortaya atılmıştır.
1830 İhtilalleri
•Meternich Sistemi özgürlük düşüncesini geniş ölçüde benimsemiş bulunan Avrupa toplumlarında otoriteye karşı bir tepki meydana getirmiştir.
•Mutlakiyet yönetimlerine karşı güçlenen liberal tepki 1830 yılında aniden patlak vererek bütün Avrupa'yı sarsmıştır.
•Başta Fransa'da çıkan ihtilal diğer ülkelerde de çıkmaya başlamıştır.
1848 İhtilalleri
•Sanayi İnkılabıyla ortaya çıkan işçi sınıfı, çok zor şartlarda çalışmakta ve emeğinin karşılığını alamamakta idi. Cumhuriyetçiler ile birleşen işçiler, Fransa'da isyan ettiler. Bu isyan bazı Avrupa ülkelerine de yayıldı.
İtalyan Birliği’nin Kurulması 1870
•Piyemonte, Kırım Savaşına katılarak ederek Fransa'nın desteğini sağlamayı başardı. 1859 yılında yapılan savaşta Avusturyalılar mağlup edildi. Bu zafer İtalya siyasi birliğine giden yolu açtı. İtalyan birliği 1870'de gerçekleşti.
Alman Birliğinin Kurulması 1871
•Alman Birliğinin kurulmasında Prusya başbakanlığına getirilen Bismark’ın büyük katkıları olmuştur.
Alman Birliği'nin kurulması Danimarka. Avusturya ve Fransa ile yapılan savaşlar sonunda gerçekleşmiştir. Fransa'nın, Sedanda kesin bir mağlubiyete uğratılması sonucunda Alman Birliği kuruldu (1871).
Yorumlar
Yorum Gönder