9. SINIF TARİH DERSİ YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI (AÇIK UÇLU- KISA CEVAPLI)

 

9. SINIF TARİH DERSİ

1. ÜNİTE TARİH VE ZAMAN

 

9.1.1. Bir araştırma alanı ve bilim dalı olarak tarihin kapsamını, metodunu ve diğer bilim dallarıyla ilişkisini açıklar.

Tarih biliminin tanımı yapılırken kullanmamız gereken temel kavramlar nelerdir? (5 tanesini yazınız)

İnsan, geçmiş, zaman ve yer sebep ve sonuçlarını, sosyal bilim, objektif, belgelere dayalı

 

Doğa bilimlerindeki deney ve gözlem metodu neden tarih bilimi için uygulanamaz?

Zamanı geriye döndürmek mümkün değildir. Tarihi olaylar tekrarlanamaz.  Bu nedenle doğa bilimlerindeki deney ve gözlem, tarih bilimi için uygulanamaz.

Tarih Biliminin Bilimsel Araştırma Metodunun Aşamalarını yazınız.

Tarama (Kaynak arama), Tasnif (Sınıflandırma), Tahlil (Çözümleme), Tenkit (Eleştiri), Terkip (Sentez)

Tarih araştırmalarında kullanılan kaynaklardan, olayın geçtiği döneme ait belge ve buluntular “birinci el kaynak”; o döneme yakın ya da o dönemin kaynaklarından faydalanılarak meydana getirilen eserler ise “ikinci el kaynak” olarak nitelendirilir. Buna göre birinci el kaynaklara 5 tane örnek veriniz.

Sultan Alparslan’a ait kılıç

Kadeş Antlaşması metninin yer aldığı tablet

Roma İmparatorluğu Dönemi'ne ait altın sikke

II. Abdülhamit Dönemi'nde çekilen İstanbul fotoğrafları

Balkan savaşlarına katılmış olan bir askerin günlüğü

Mısır’da bulunan ve Rosetta Taşı adı verilen bir kitabede aynı metin; Grek alfabesi, demotik yazı ve hiyeroglif olarak yazılmıştır. Taşın üç farklı yazı tipi ile yazılması o güne kadar okunamayan hiyerogliflerin sırrının çözülmesini sağlamıştır. Buna göre hiyerogliflerin çözümlenmesinde kullanılan tarihe yardımcı bilim dalı hangisidir?

Paleografya

Anadolu’daki Neolitik Dönem köy yerleşkelerinden olan Diyarbakır Çayönü ile ilgili araştırma yapan bir bilim insanı, tarihe yardımcı bilim dallarından hangisinden yararlanabilir? (2 tane yazınız)

Antropoloji, arkeoloji, kronoloji, kimya, coğrafya

9.1.2. Tarih öğrenmenin amaç ve yararlarını analiz eder.

Neden tarih öğrenmeliyiz?

Milletlerin ortak hafızası olan tarih, millî ve toplumsal kimliğin inşasında önemli rol oynar.

Tarih, bireylere yaşadığı toplumun geçmişini öğreterek kişinin kendi milletine aidiyet duygusuyla bağlanmasını sağlar.

Tarih bilincine sahip kişiler, tarihle ilgili bilgileri eleştirel değerlendirmeye tabi tutar. Bu sayede insanlar, tarihî metinleri analiz ederken doğru-yanlış ayrımını yapabilme becerisini geliştirir.

Tarih, uyguladığı yöntem gereği bireylerde araştırma ve kanıt kullanma becerisini artırır.

Tarih, bireylerde çok yönlü düşünme yeteneği gelişir

 

Tarihî olaylar değerlendirilirken bakış açımız nasıl olmalıdır?

Tarihî olaylar ele alınırken tarihî bilgilerin meydana geldiği döneminin şartlarına göre değerlendirilmesi gerekir. Belgeler, yoruma muhtaçtır ve olayın yaşandığı çağın ve toplumun ruhunu taşımaktadır. Bu nedenle o ruha göre bir açıklama ve yorum yapılması gerektiği unutulmamalıdır.

 

9.1.3. Zamanı anlama ve anlamlandırmaya yönelik farklı yaklaşımları analiz eder.

 

İnsanlar neden geçmişi bir düzene sokmuş asır, çağ, devir gibi bölümlere ayırmıştır.

Tarihî olayların daha rahat incelenmesi, araştırılması ve öğrenilmesi için tarihçiler tarihi belirli dönemlere (çağlara) ayırmıştır.

Aşağıda verilen tarihlerin kaçıncı yüzyılda olduklarını bulunuz.

751= 8. yüzyıl

2023= 21. yüzyıl

IX. Yüzyılın ikinci yarısında yaşandığı söylenen bir olay hangi tarihler arasında meydana gelmiştir?

850 - 899

Güneş yılı ve ay yılı esaslı ilk takvimleri kimler kullanmıştır?

Güneş yılı: Mısırlılar

Ay yılı: Sümerler

Bir toplumun kendine has takviminin olması hangi bilim dalıyla uğraştığına kanıttır?

Astronomi

Türkler tarih boyunca hangi takvimleri kullanmıştır?

On iki Hayvanlı Türk takvimi

Hicrî takvim

Celâli takvimi

Rûmî takvim

Miladi takvim

Hicri takvim ile Miladi takvimi karşılaştırınız.

Hicri Takvim

Bir yıl 345 gündür.

Başlangıcı Hz. Muhammed’in hicretidir. (622)

Dini günler bu takvime göre belirlenir.

Ay yılı esaslıdır.

 

Miladi Takvim

Bir yıl 365 gün 6 saattir.

Başlangıcı 1 Ocak’tır. (Hz. İsa’nın doğumundan 1 hafta sonra)

1 Ocak 1926 yılından itibaren kullanmaya başladık.

Güneş yılı esaslıdır.

 

Miladi 1453 tarihinin Hicri takvimdeki karşılığını bulalım.

Miladi takvimin başlangıç noktası (0) Hicri Takvimin başlangıç noktası ise 622’dir.

Hicri takvimdeki ay yılı Miladi takvimdeki güneş yılından 11 gün daha kısadır.

Bu kısalık iki takvim arasında 33 yılda 1 yıllık farkın ortaya çıkmasına neden olur. Bu yüzden:

1453- 622= 831

831/33= 25

831+25= 856

Hicri 1260 tarihinin Miladi takvimdeki karşılığı nedir?

1260+ 622= 1882

1260: 33= 38

1882-38= 1844

Miladi 1923 tarihinin Rumi takvimdeki karşılığını bulalım.

Miladi takvimin başlangıcı ile Rumi takvimin başlangıcı arasında 584 yıl fark vardır. Miladi bir tarih Rumi bir tarihe çevrilirken o tarihten 584 çıkarılır.

1923-584= 1339

 

2. ÜNİTE İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

9.2.1. Kanıtlardan yola çıkarak yazının icadından önceki dönemlerde yaşayan insanların hayatı hakkında çıkarımlarda bulunur.

 

Tarihi çağlar hangi olayla başlar?

Tarihi çağlar Sümerlerin M.Ö 3200 yılında yazıyı icat etmesiyle başlar.

 

Tarih öncesi devirler neye göre sınıflandırılmıştır?

Tarih öncesi devirler sınıflandırılırken insanların kullanmış oldukları araç-gereç ve madenlerden yola çıkılmıştır.

 

Eski Taş (Paleolitik) Çağı’nın özelliklerini yazınız.

İnsanlık tarihinin en uzun dönemidir.

İnsanlar avcılık ve toplayıcılık yaparak yaşamışlardır.

Taş ve kemikten araç ve silahlar yapmışlardır.

Bu dönemde ateşin kontrol altına alınıp kullanılmıştır.

Eski Taş (Paleolitik) dönemine ait ülkemizdeki merkezlere örnek veriniz.

Küçükçekmece­ Gölü ­(İstanbul)­ yakınındaki­ Yarımburgaz­ Mağarası­ Anadolu’nun ­bilinen­ en ­eski­ yerleşmesidir.­

Söz­ konusu­ dönemi­ aydınlatan ­bir­ başka­ önemli­ merkez­ ise MÖ­ 50.000­-­ MÖ 15.000­yılları­ arasına ­tarihlenen ­Antalya ­yakınlarındaki ­Karain­ Mağarası’dır.

Yeni Taş (Neolitik) Çağı özellikleri hakkında bilgi veriniz.

İnsanlar tarımsal faaliyete başlamıştır.

Avcı ve toplayıcı toplumlar giderek üretici konuma geçmiştir.

Tarıma geçişle birlikte keçi, sığır, domuz, at ve köpek gibi hayvanlar evcilleştirilmiş ve günümüzdeki köy yaşamına benzer yaşam biçimleri oluşturulmuştur.

Bu dönemde tekerlek icat edilmiş böylece ticari ve kültürel etkileşim artmıştır.

Kapları pişirerek seramik sanatını geliştirdiler.

Bitki liflerinden elbiseler yaptılar.

Anadolu’daki neolitik döneme ait başlıca yerleşim merkezleri nerelerdir?

Hacılar (Burdur)

Çatalhöyük (Konya): İnsanlık tarihinin ilk şehir yerleşmesi

Çayönü (Diyarbakır): İlk köy yerleşmelerinden biri

Diyarbakır’ın Ergani ilçesi sınırlarındadır.

Yakın Doğu’daki köy yerleşmelerinin ilk örneği burada görülmüştür?

Burada 1964 yılında Robert J. Braidwood (Rabırt J. Breydvud) ve Halet Çambel başkanlığında ilk kazı çalışmaları başlatılmıştır.

Yukarıdaki metinde özellikleri verilen höyük neresidir?

Çayönü Höyüğü

 

Anadolu’da yazıdan önceki döneme ait yerleşim alanlarından biridir.

Konya’nın Çumra ilçesi yakınlarındadır.

Köy yaşamından kentsel hayata geçişin önemli merkezlerindendir.

Kent Arkeolog J. Mellart (Melır) tarafından ortaya çıkarılmıştır.

Yukarıdaki metinde özellikleri verilen höyük neresidir?

Çatalhöyük

Günümüze kadar keşfedilen en erken tarihli dinî mimari nerde yer almaktadır?

Şanlıurfa Göbeklitepe

 

9.2.2. Yazının icadının insanlık tarihinde meydana getirdiği değişimi açıklar.

Yazıyı ilk hangi uygarlık kullanmıştır?

Sümerler

Hiyeroglif yazısını kullanan ve papirüs üzerine yazı yazan uygarlık hangisidir?

Mısırlılar

Alfabeyi kullanan ilk uygarlık hangisidir?

Fenikeliler

 

9.2.3. İlk Çağ’daki belli başlı medeniyet havzalarını tanır.

İlk Çağ Mısır Medeniyetinin özelliklerini yazınız. (2 tane)

Nil Nehri etrafında ortaya çıkmışlardır.

Hiyeroglif yazısını geliştirdiler.

Piramit adı verilen anıt mezarlar yapmışlardır.

Mimari, astronomi, matematik ve tıp (mumyalama) alanında ilerlemişlerdir.

İlk güneş yılı esaslı takvimi kullanmışlardır.

Mısır medeniyetinin ilk çağda mumyalama yapması hangi bilim dallarında ilerlediğine kanıttır?

Tıp ve eczacılık

Barut, mürekkep, pusula, kâğıt ve matbaayı icat eden uygarlık hangisidir?

Çin medeniyeti

Sıfırı ilk defa kullan medeniyet hangisidir?

Hint medeniyeti

 

Akdeniz’in ilk uzman gemicileridirler.

Kolonicilik faaliyetinde bulundular.

İlk alfabeyi geliştirmiştir.

Yukarıda bazı özellikleri verilen İlk Çağ Doğu Akdeniz uygarlığı hangisidir?

Fenikeliler

Tek tanrılı semavi din inancını benimseyen ilk topluluk kimlerdir?

İbraniler

İlk Çağ medeniyetlerinden Perslerin iki tane özelliğini yazınız

Geniş topraklara sahip Persler, satraplık denilen eyalet sistemini oluşturmuşlardır.

Gelişmiş bir posta teşkilatı kurmuşlardır.

 Persler, Sardes’ten başlayıp başkentleri Sus’a kadar uzanan Kral Yolu’nu yapmışlardır.

İlk Çağ Mezopotamya uygarlıkları hangileridir?

Sümerler, Babiller, Asurlar, Elamlar ve Akadlar

 

MÖ 3200’de çivi yazısını bulmuştur.

Sümerler, “Ziggurat” adı verilen tapınaklar inşa etmiştir.

Ay yılı esasına göre takvim hazırlamışlardır

Urkagina, MÖ 2375’te tarihte bilinen ilk yazılı kanunları çıkarmıştır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen İlk Çağ uygarlığı hangisidir?

Sümerler

Sümerlerden öğrendikleri yazıyı Anadolu’ya getiren ve burada tarih çağlarının başlamasını sağlayan uygarlık hangisidir?

Asurlar

Cumhuriyet ve demokrasinin ilk izleri kabul edilen uygulamalar ilk hangi İlk Çağ medeniyetinde görülmüştür?

Yunanlılar

İlk Çağ Anadolu uygarlıkları hangileridir?

Hititler, Lidyalılar, Urartular, Frigler, İyonlar

 

Tarihin bilinen ilk meşruti yönetimini kurdular.

Pankuş adında bir meclis oluşturmuşlardır.

Hititlerde Tavananna denilen kraliçe yönetimde söz sahibi olmuştur.

Anal denilen yıllıklar tutmuşlardır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen İlk Çağ Anadolu uygarlığı hangisidir?

Hititler

MÖ 1280 “Kadeş Barış Antlaşması” tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır. Bu antlaşma hangi devletler arasında imzalanmıştır?

Mısır- Hitit

Gediz ve Küçük Menderes nehirleri arasında kalan bölgede yaşamışlardır.

İnsanlık tarihinde ilk kez madeni parayı (sikke) basmışlardır.

M.Ö. 546 yılında Pers İmparatorluğu tarafından yıkılmıştır.

Yukarıda bazı özellikleri verilen İlk Çağ Anadolu uygarlığı hangisidir?

Lidyalılar

MÖ 8. yüzyılda, Sakarya Nehri etrafında, Gordion (Polatlı/Ankara) şehri merkez olmak üzere bir devlet kurmuşlardır.

Özellikle tarım alanında ve dokumacılıkta gelişmişlerdir.

Tapates adı verilen halı ve kilimleri dokumuşlardır.

Kibele toprak ve bereket tanrıçasıdır.

Fibula denilen çengelli iğneleri icat ettiler.

Yukarıda bazı özellikleri verilen İlk Çağ Anadolu uygarlığı hangisidir?

Frigyalılar

 

Tuşpa (Van) merkezli olarak kurulmuştur.

Taş işçiliğinde gelişmiştir.

Van Kalesi’nin yanında su kanalları (Şamran), su bentleri ve mezar odaları inşa etmiştir.

Maden işleme sanatında (kuyumculuk) ilerlemişlerdir.

Yukarıda bazı özellikleri verilen İlk Çağ Anadolu uygarlığı hangisidir?

Urartular

Yukarıda numaralandırılmış bölgelerde hangi İlk Çağ Anadolu uygarlığı kurulmuştur?

1-      Urartular 2- Hititler 3- Frigyalılar 4- Lidyalılar 5- İyonlar

 

 

9.2.4. İlk Çağ’da coğrafya ve iklimin, insanların hayat ve geçim tarzları üzerindeki belirleyici etkisini analiz eder.

İlk Çağ’da Bereketli Hilâl, Münbit Hilâl veya Verimli Hilâl olarak adlandırılan bölge neresidir?

Güneydoğu Anadolu, Suriye ve Mezopotamya yerleşik hayata geçişin yaşandığı ilk coğrafyadır.

Bu bölge bereketli topraklarla kaplı olduğu için Bereketli Hilal adını almıştır.

 

İlk Çağ’da meydana gelen Ege Göçleri’ni kısaca açıklayınız.

Deniz Kavimleri Hareketi” olarak da ifade edilmiş, MÖ XIII. yüzyıl sonları ile MÖ XII. yüzyıl başlarında iki aşamada yaşanmıştır.

Göçleri gerçekleştiren toplumlar genellikle Ege ve Akdeniz’deki adalardan geldiği için tarihçiler bu göçlere Ege Göçleri ismini vermiştir.

Bu göçler ilk olarak Yunanistan’dan başlamıştır.

Mısır’a kadar uzanan Ege Göçleri sonucunda Mısır Devleti, verdiği güçlü mücadele ile kendisini korurken Anadolu’daki Hitit Devleti ise yıkılmıştır.

İç Asya Göçlerinin nedenleri nelerdir?

Nüfusun atması ile geçim sıkıntısının ortaya çıkması,

İklim koşullarının değişmesi, kuraklık, ağır kış koşulları nedeniyle yaşamın zorlaşması

Otlakların yetersiz kalması

Salgın hayvan hastalıkları

Boylar arasındaki mücadeleler

Çin ve Moğol baskıları

Yeni ülkeler elde etme arzusu sayılabilir

İlk Çağ’ın tüccar kavimleri hangileridir?

Asurlular

Fenikeliler

Lidyalılar

Soğdlar

Karum nedir?

Asurlu tüccarlar, başta Kaniş (Kültepe) olmak üzere Anadolu’nun pek çok yerinde Karum denilen ticaret merkezleri kurmuştur.

 

İlk kez madeni parayı (sikke) hangi devlet kullanmıştır?

Lidyalıların, insanlık tarihinde ilk kez madeni parayı (sikke), ücretli askerlerinin maaşlarını ödemek için icat ettikleri tahmin edilmektedir.

 

9.2.5. İlk Çağ’da siyasi gücün kaynaklarını siyasi yönetim biçimleriyle ilişkilendirir.

Kabile nedir?

Kabile, aynı atadan gelen ve birbirine kan bağıyla bağlı bulunan büyük insan topluluğuna verilen isimdir.

İlk Çağ’da kurulan şehir devletleri hangileridir?

Mısır’da “nom”,

Sümerlerde “site”,

İyon ve Dorlarda (Yunan medeniyeti) “polis” adı verilen şehir devletleri kurulmuştur.

İmparatorluk nedir?

Topraklarında oturan çeşitli milletleri egemenliği altında toplayan devlet biçimi,

İçerisinde çeşitli unsurları (din, etnik köken, dil vb) barındıran devlet modeli,

Tarihsel olarak, kültürel, etnik, ekonomik ve toplumsal açıdan çeşitlilik arz eden farklı halkları bünyesinde toplayan büyük, politik ve bölgesel gövde olarak tanımlanabilir.

İlk devletlerde gücün meşruiyet kaynağı nedir?

İlk Çağ’ın başından itibaren siyasi oluşumların çoğu monarşi ile yönetilmiştir.

Krallar, yönetimdeki meşruluğunu yani güçlerini dinden almıştır.

Bu nedenle ilk devletlerde gücün meşruiyet kaynağı tanrısaldır.

Hitit kralı nasıl seçilirdi?

Hitit kralı pankuş denilen asiller meclisi tarafından hanedan üyeleri arasından seçilirdi.

Aşağıdaki kelimeleri kısaca açıklayın.

Haldi: Urartularda krallar yaptıkları işleri tanrıları “Haldi” adına yaparlardı.

Ensi: Sümerlerde yönetici olan “Ensi”ler yani rahip-krallar; en yüksek rahip, yargıç ve komutandı.

Ziggurat: Her kentte Sümerlerin saygı duyduğu tanrılara adanmış “ziggurat” adı verilen tapınaklar inşa etmişlerdi.

Firavun: Mısır Krallığı’nın ilk dönemlerinde krallar, tanrının yeryüzündeki temsilcisidir. Başlangıçta tanrı olarak görülmeyen firavunlar ilerleyen dönemlerde tanrı olarak görülmeye başlanmıştır.

Helenizm kültürü nedir?

Makedonya kralı Büyük İskender döneminde Yunan kültürü ile Anadolu, Mısır, Pers ve diğer kültürler birbiriyle kaynaşmıştır. Bu sayede Doğu ve Batı kültürlerinin sentezi olan Helenizm adında yeni bir kültür ortaya çıkmıştır.

Hitit kraliçelerine ne ad verilirdi?

Tavananna

Aşağıdaki organizasyon türlerini bire cümle ile tanımlayınız.

Monarşi: Siyasal gücün bir tek kişinin elinde bulunduğu yönetim biçimi.

Aristokrasi: Devlet yönetiminin soylular elinde bulunduğu düzen.

Cumhuriyet: Devleti yönetenlerin seçimle iş başına geldiği siyasi rejim.

İmparatorluk: Kendi topraklarında oturan çeşitli milletleri egemenliği altında toplayan devlet biçimi.

Tiranlık: Var olan yönetimi devirip zorla ele geçirilen zorba yönetim.

Demokrasi: Halkın iradesinin ülke yönetimine yansımasıdır.

Cumhuriyet ve demokrasi anlayışının ilk izleri hangi ilk çağ uygarlığında ilk defa görülmüştür?

Yunan kentlerinde

Satraplık sistemini hangi medeniyet oluşturmuştur?

Persler geniş toprakları yönetmek için de Satraplık denilen eyalet sistemini oluşturmuşlardı.

Bu sistemde ülke eyaletlere ayrılmış ve eyaletler Satrap adı verilen idareciler tarafından yönetilmişti.

Perslerin gelişmiş bir posta teşkilatı kurmalarının nedeni nedir?

Merkezî otoriteyi güçlendirmek ve eyaletler arasında iletişim kurmak amacıyla Persler, gelişmiş bir posta teşkilatı kurmuşlardı.

Roma toplumunu oluşturan sınıfları açıklayınız.

Roma toplumu; patriciler, plepler ve köleler olmak üzere üç sınıfa ayrılmıştı.

Senatoda görev yapan soylu sınıfa patrici,

Roma’ya sonradan gelip yerleşenlere de plep adı verilirdi.

Köleler ise Roma’nın işgali altındaki ülkelerden getirilmiş, patricilerin evlerinde hizmetçilik ya da uşaklık yapan tarlalarda işçi olarak çalışan sınıftı.

Mezopotamya’da ekonomik hayatın temeli neye dayanıyordu?

Tarım

Friglerin temel geçim kaynağı neydi?

Friglerin temel geçim kaynağı ise tarım ve hayvancılıktır.

Koloni nedir?

Ülkeleri dışında ele geçirilen toprakları kendilerine bağlayarak bazen de kendi vatandaşlarını o bölgeye yerleştirerek genellikle ticari faaliyetlerde kullanmak amacıyla oluşturulan idarelere koloni denir. Bu kolonilerin devletin idaresinde aktif olarak kullanılmasına da kolonicilik denir.

Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma hangisidir?

MÖ 1280’de Hititlerle Mısırlılar arasında yapılan “Kadeş Barış Antlaşması” tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır.

İlk Çağ Mısır medeniyetinde hangi bilimler gelişmiştir?

Nil’in sularının taşması sonucu tarlaların sınırları birbirine karışmış ve bu tarlaları ayırmak için Mısır’da geometri ilmî gelişmiştir.

Mısırlılar, yine bu taşkınların zamanını tespit etmek için güneş yılını hesaplamıştır.

Ölümden sonraki yaşama inandıkları için ölülerini mumyalamışlar böylelikle insan vücudunu tanımışlar, tıp ve eczacılık bilimlerinde gelişmişlerdir

Tanrı-kral anlayışına bağlı olarak firavunlar için piramit adı verilen anıt mezarlar yapılmıştır.

9.2.6. İlk Çağ’da hukuk sistemlerinin oluşturulmasında etkili olan dinî ve beşerî kaynakları açıklar.

Türklerdeki sözlü hukuk kurallarına ne ad verilir?

Yazının icadından önce hukuk kuralları, sözlü olarak nesilden nesile aktarılmıştır. Türklerde sözlü hukuk kurallarına töre denirdi.

İlk yazılı kanunları kim hazırlamıştır?

Sümer Kralı Urkagina

Hammurabi Kanunları hakında bilgi veriniz.

Hammurabi Kanunları “dişe diş, göze göz” şeklinde değerlendirilen ve suçu işleyene aynı ağırlıkta cezayı içeren kanunlardır.

282 maddeden oluşan Hammurabi Kanunları eski konunlarla yeni ihtiyaçlar göz önüne alınarak hazırlanmıştır.

Hitit Kanunlarının özellikleri nelerdir?

Sümer Kanunları gibi insancıldır.

İşlenen suçların cezası daha çok maddi nitelik taşımaktadır.

Hitit Kanunları’nda ölüm ve işkence cezaları yerine tazminat cezaları konmuştur.

Hititler yalnız insanları değil hayvanları ve bitkileri korumak için de yasalar çıkarmıştır.

Hitit Kanunları’nda; evlenme, boşanma, nikâh, nişan gibi aileyle ilgili hususlara yer verilmiştir. Ön Asya kavimlerinde boşanma sadece erkeğe tanınan bir hak iken Hititlerde kadınlara da bu hak tanınmıştır.

Hititler, hukuk tarihinde ilk defa kasten öldürme ile kazara adam öldürmeyi birbirinden ayırmıştır.

Mezopotamya medeniyetlerinde olduğu gibi Hititlerde de cezalar belirlenirken sosyal sınıf farklılıkları esas alınmıştır.

Ayrıca Hititlerde kollektif cezalar da uygulanmış yani bazı suçlarda ceza sadece o kişiye değil suçlunun ailesine de verilmiştir.

 

3. ÜNİTE: ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA

9.3.1. Orta Çağ’da yeryüzünün çeşitli bölgelerinde kurulan siyasi ve sosyal yapıları

ilişkilendirir.

Moğol İmparatorluğu’nun kurulması, Batı Roma’nın yıkılması, Katolik-Ortodoks bölünmesi,

Sasani Devleti’nin yıkılması, Yüzyıl Savaşları

Yukarıdaki olayları kronolojik olarak sıralayın

476 Batı Roma’nın yıkılması

651 Sasani Devleti’nin yıkılması

1054 Katolik-Ortodoks bölünmesi

1196 Moğol İmparatorluğu’nun kurulması

1337-1453 Yüzyıl Savaşları

Moğol İmparatorluğu’nun kurucusu kimdir?

Moğol İmparatorluğu’nu kuran Temuçin’dir. Temuçin,1206 yılında yapılan kurultayda Türk-Moğol boyları tarafından kağan seçilmiş ve Cengiz adını almıştır.

Doğu Roma İmparatorluğu Orta Çağ’da hangi bölgelerde etkili olmuştur?

395’te kurulan Doğu Roma İmparatorluğu Orta Çağ’da; Anadolu, Balkanlar, Mısır, Suriye, Filistin ve Kuzey Afrika coğrafyasında etkili olmuştur.

Otokrasi nedir?

Otokrasi, monarşinin bir çeşidi olup bütün siyasi yetkiler kralın elindedir. Monarşiden farklı olarak otokraside, yönetim miras yoluyla değil, kişiler tarafından ele geçirilmiştir.

Sasaniler Orta Çağ’da hangi bölgelerde etkili olmuştur?

226 yılnda Erdeşir tarafından kurulan Sasaniler, Kafkasya, Mezopotamya ve İran’a hükmetmiştir. Başkentleri Medain (Ktesiphon) idi.

Sasani İmparatorluğunu kimler yıktı?

Sasaniler, Hz. Ömer Dönemi’nde yapılan Nihavend Savaşı’nda yenilmiş ve 651 yılında yıkılmıştır.

Feodalite nedir?

Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılma sürecine girmesiyle kıtlık ve savaş korkusu halkın can ve mal güvenliği endişesine kapılmasına neden oldu.

Bundan sonra halk yaşadıkları bölgelerin büyük malikânelere sahip lordlarına sığınmaya başladı.

Feodalite güçlü savaş lordlarının egemen güç kabul edildiği, zayıfların kendilerini efendilerine emanet ederek karşılığında sadakatle hizmet sözü verdikleri bir toplum yapısıdır.

Lordlar, kendisine sığınan köylü sınıfını korumak ve topraklarına toprak katabilmek için sadık bir silahlı güce ihtiyaç duymuştur. Bu profesyonel savaşçılara şövalye adı verilirdi.

Moğol İmparatorluğu’ndaki kurultay hakkında bilgi veriniz.

Moğol İmparatorluğu’nda kurultay adında bir danışma meclisi vardır. Bu kurultaydaki görevliler soylu oluşlarına göre değil liyakat esasına göre seçilmiştir.

Aşağıda verilen devletlerin temel geçim kaynaklarını yazını.

Doğu Roma: Bizans İmparatorluğu’nda hayat ve geçim tarzı ticarete dayanmaktadır.

Sasaniler: Sasani Devleti’nde ekonomi tarıma dayanmaktadır

Moğol İmparatorluğu: Halkın ana geçim kaynağı hayvancılık olmuştur.

Moğol ordusu hakkında bilgi veriniz.

Moğol ordusu gönüllü birliklerden oluşmaktadır.

Moğol ordusu, Mete Han’ın geliştirdiği onlu teşkilata uygun olarak on, yüz, bin ve on bin şeklinde bölümlere ayrılmıştır.

Bu ordu hafif süvari birliklerinden oluştuğu için hızlı hareket kabiliyetine sahiptiler.

 

 

9.3.2. Orta Çağ’da tarım ve ticaretin yaygın ekonomik faaliyetler olduklarını

örneklerle açıklar.