XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ, 1. ÜNİTE XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ VE DÜNYA 2. KONU
Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders notları, Tarih ders notları, tarih ders notları, ayt tarih ders notları, tyt tarih ders notları, tarih özet, tarih 9 ders notları, tarih 10 ders notları, tarih 11 ders notları, inkılap tarihi ders notları, çağdaş Türk ve dünya tarihi ders notları, güncel tarih ders notları, özet konu anlatım, kısa tarih, yeni kitaba göre hazırlanmış ders notları, yeni müfredat tarih , tarih pdf
İÇİNDEKİLER
XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ
Siyasi Durum
II. Meşrutiyet’in İlanı
Sosyal Durum
Ekonomik Durum
YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ
Siyasi Durum
II. Meşrutiyet’in İlanı:
Neden:
- Mason ve İtalyan Carbonari (Karbonari) teşkilatlarını örnek alarak kurulan bir örgüttür.
- Mekteb-i Tıbbiye öğrencileri tarafından Yeni Osmanlılar çizgisinde teşkilatlanan cemiyet
cemiyet üyeleri II.Abdülhamid’e karşıydı.
- İttihat ve Terakki Cemiyeti Fransız İhtilali’nin düşüncelerini kendilerine örnek almıştı.
- Meşrutiyet’i ilan edip Mebusan Meclisinin açılmasını sağlamak istiyorlardı.
- İngiltere ve Rusya’nın Reval’de bir araya gelerek Makedonya ve Boğazlar konusunda yaptıkları görüşmeler, İttihat ve Terakki
Cemiyeti üyelerini tedirgin etmişti.
- Devleti dağılmaktan kurtarmak için bir an önce Meşrutiyet’in ilan edilmesi gerektiğini düşünen cemiyet üyeleri ayaklandılar.
- II. Abdülhamit yeniden Meşrutiyet’i ilan etti (23 Temmuz 1908) ve Kanun-ı Esasi (1876 Anayasası) yeniden yürürlüğe girdi.
- Bulgaristan’ın bağımsız olması (1908)
- Bosna Hersek’in Avusturya tarafından işgal edilmesi (1908)
- Girit’in Yunanistan’a katılması (1908)
Sonuç:
- Meşrutiyet yönetimine karşı olanlar tarafından 31 Mart Ayaklanması (13 Nisan 1909) çıkarıldı.
- Ayaklanma komutanlığını Mahmut Şevket Paşa’nın yaptığı kurmay başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı Selanik’ten gelen
Hareket Ordusu tarafından bastırıldı.
- Bu olaydan sonra II. Abdülhamit tahttan indirildi ve yerine Mehmet Reşat (V. Mehmet) tahta çıkarıldı.
-31 Mart Ayaklanması’nın bastırılmasından sonra İttihat ve Terakki Cemiyetinin ülke yönetimindeki etkisi daha da arttı.
İttihat ve Terakki Cemiyeti, Türkçülük politikasına ağırlık verdi.
XX. YY'DA OSMANLI DEVLETİ
İTTİHAT VE TERAKKİ DÖNEMİ (1909-1918)
- II. Abdülhamit, 31 Mart olayı sonunda tahttan indirilince yerine ittihatçıların istediği Sultan V. Mehmet Reşat tahta çıktı.
- Bu dönem İttihat ve Terakki Partisi’nin Osmanlı iç ve dış siyasetinde hakim olduğu dönem olarak bilinir.
Osmanlı Devleti'nin yıkılışında da bu dönemde yapılan savaşların etkisi büyük olmuştur.
TRABLUSGARB SAVAŞI (1911-1912)
Neden:
- 1870 yılında birliğini kuran İtalya, sömürge yarışından kopmamak gayesi ile, Kuzey Afrika'ya göz dikmişti.
- Tunus ve Habeşistan bölgesinde umduğunu bulamayınca, Trablusgarb'a yönelmişti.
- Batılı güçler İtalya'yı Almanya'ya karşı desteklemeleri ile teşvik ettiler.
- Rusya ile İtalya arasında 1909'da Racconigi Anlaşması ile Rusya İtalya'nın Trablusgarp'taki menfaatlerini, İtalya ise Rusya'nın boğazlardaki menfaatlerini tanımıştır.
İtalya Trablusgarb'ın kendi topraklarına yakınlığı ve Osmanlı Devleti'nin de bu bölgeye ilgisizliği sonunda, Osmanlı Devletine gönderdiği bir nota ile Trablusgarb'daki İtalyanlara ,
bazı ayrıcalıklar istedi. İstekleri kabul edilmeyince 28 Eylül 1911'de İtalya Trablusgarb'ı işgal etti.
Savaşın gelişimi:
İtalya Trablusgarb'ta Rusya'da Boğazlarda etkili olacaktı. Bunun etkisi ile Osmanlı Devleti Trablusgarb'ı yeterince savunamadı.
M. Kemal, Fethi Bey ve Enver Paşa Derne, Tobruk ve Bingazi'de başarılı mücadeleler yaptılar.
Uyarı: M. Kemal'in emperyalist devletlere karşı ilk mücadelesidir.
- Bu gelişme üzerine İtalya 12 adaya saldırdı. Çanakkale Boğazı'nı ablukaya aldı.
- Osmanlı Devleti bunun üzerine barış yapmak zorunda kaldı.
Sonuç:
Ouchy (Uşi) Antlaşması imzalandı. (18 Ekim 1912)
Buna göre:
- Osmanlı Devleti Trablusgarb ve Bingazi'yi İtalya'ya bıraktı. Dini bakımdan Halife'ye bağlı kaldılar.
- Oniki ada Osmanlı Devleti'ne verilecek fakat Balkan Savaşları bitene kadar İtalya'da kalacaktı.
- Kapitülasyonların kaldırılmasında Osmanlı Devleti'ne İtalya destek verecekti.
Önemi:
- Osmanlı Devleti ile İtalya arasında ilk yazılı anlaşmadır.
- Osmanlı Devletinin Kuzey Afrika'daki son toprağıdır.
- Oniki ada geçici olarak, İtalya'ya bırakıldı. (Yunanistan'a karşı korumak gayesiyle)
- İtalya Akdeniz'de önemli bir güç oldu.
Uyarı:
Osmanlı Devleti'nin bu savaştaki başarısızlığı Balkan Devletleri'ni cesaretlendirmiştir.
I. BALKAN SAVAŞI (1912)
Neden:
- Osmanlı Devletini Balkanlardan atmak, (Haçlı zihniyeti)
- Rusya'nın (Bulgaristan, Karadağ, Sırbistan ve Yunanistan ile) Pansvalizm politikasını gerçekleştirme düşüncesi.
- Ortodoksların birliği düşüncesi.
- Milliyetçilik akımının etkisi.
- Osmanlı Devleti'nin Trablusgarb’ta, İtalya'ya yenilmesi.
- Balkan Devletleri'nin sınırlarını genişletme isteği.
Savaşın Gelişimi:
- I. Balkan Savaşı ilk olarak 8 Ekim 1912 yılında Karadağ'ın Osmanlı Devletine savaş açması ile başladı. Daha sonra diğer devletler savaşa başladılar.
- Romanya savaşa katılmayan tek Balkan Devletidir.
- Osmanlı Devleti-Karadağ, Bulgaristan, Sırbistan ve Yunanistan ile savaştı.
Sonuç:
- Osmanlı Devleti savaşa hazırlıksız yakalandı.
- Bütün cephelerde yenildi.
- En karlı çıkan devlet Bulgaristan oldu.
- İçteki ittihatçı-itilafçı parti çekişmesi yenilginin asıl nedeni oldu.
- Ordu siyasete karıştı.
- Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
- Bulgarlar Çatalca'ya kadar ilerledi.
- Osmanlı Devleti Ateşkes istedi.
LONDRA ANTLAŞMASI (30 Mayıs 1913)
I. Balkan Savaşını durduran antlaşmadır.
Bu antlaşmaya göre;
- Midye-Enez hattı batısındaki tüm Rumeli toprakları Balkan devletlerine bırakıldı.
- Arnavutluk ve Ege adalarının durumunu Avrupa'nın büyük devletleri belirleyecek.
- Selanik, Güney Makedonya ve Girit Yunanistan'a verilecek.
- Bütün Trakya (Kavala ve Dedeağaç dahil) Bulgaristan’a verilecek.
- Makedonya Sırbistan'a verilecektir.
II. BALKAN SAVAŞI (1913)
Neden
I. Balkan Savaşı sonunda Osmanlı Devletinden alınan toprakları paylaşmasında çıkan anlaşmazlık.
Savaşın gelişimi
- Sırbistan'ın Arnavutluk’u alma isteği,
- Makedonya'nın Bulgaristan'a bırakılması, Sırbistan ve Yunanistan'ın buna karşı çıkmaları, Romanya ve Karadağ'ın da yanlarında yer alması.
- Bu kargaşadan faydalanan Osmanlı Devleti Edirne'yi Meriç’e kadar ele geçirdi.
- Bu savaşa I. Balkan Savaşına katılmayan Romanya da katıldı.
- Balkan Devletleri kendi aralarında bu savaşın bitirilmesi için anlaşmaya vardılar.
BÜKREŞ ANTLAŞMASI ( 10 Ağustos 1913)
- Balkan Devletlerinin kendi aralarında yaptıkları bu antlaşma ile Bulgaristan; Romanya,
Yunanistan ve Sırbistan'a bir kısım toprakları bıraktı.
Balkan Devletleri ile Osmanlı Devleti arasında da ayrı ayrı antlaşmalar yapıldı.
I. İSTANBUL ANTLAŞMASI (29 Eylül 1913)
- Bulgaristan ile Osmanlı Devleti arasında yapıldı.
- Edirne, Kırklareli ve Dimetoka Osmanlılara bırakıldı.
- Bulgaristan Türklere her türlü din, mezhep ve ibadet hürriyeti verdi.
- Meriç Nehri sınır kabul edildi.
- Kavala ve Dedeağaç Bulgaristan'a kaldı.
ATİNA ANTLAŞMASI (14 Kasım 1913)
- Yunanistan ile Osmanlılar arasında yapıldı.
- Adalar sorunu çözüldü.
- Ege Adaları Yunanistan'a bırakıldı.
II. İSTANBUL ANTLAŞMASI (13 Mart 1914)
- Sırbistan Osmanlı Devleti arasında yapıldı. Sırbistan'daki Türklerle ilgili düzenlemeler yapıldı.
- Balkan Devletleri ile ayrı ayrı anlaşmalar yapıldı.
- Balkanlarda Türk azınlıklarının hak ve hürriyetleri garanti altına alındı.
- Balkanlarının siyasi haritasında önemli değişiklikler oldu.
- Osmanlı Devletinin ordu yapısında önemli değişikliklere gidildi.
- Osmanlı Devletinin çöküşü hızlandı.
- Bulgaristan'ın Rusya ile arası açılmıştır.
BALKAN SAVAŞLARININ ÖNEMİ
- Balkan devletleri önemli amaçlarına ulaştılar.
- Balkanlarda Osmanlı varlığı Meriç'in doğusu ile sınırlı kaldı.
- Balkanlarda binlerce Türkün korumasız kalması ve Anadolu'ya göç hareketi başlattı.
- Ege adaları elden çıktı.
- Ege Denizi kontrolü kaybedildi.
- Arnavutluk bağımsız oldu.
- Ordunun siyasete karışmasının zararları açıkça görüldü.
- Bugünkü Bulgaristan sınırı çizildi.
- Osmanlıcılık fikri geçersiz hale geldi.
- İttihat ve Terakki Partisi darbe yaptı.
- I. Dünya Savaşı'nın Balkanlardaki zemini oluştu.
XIX.YY'DA OSMANLI DEVLETİNDE FİKİR AKIMLARI
- Osmanlıcılık:
Bu fikirde olanlar bütün Osmanlıların siyasi birliğini ön görüyorlardı. Dil, din ve ırk farkı gözetilmemesi esastı.
Bu görüş "Milliyetçilik" duygusunun yayıldığı bölgelerde etkili olamamıştır.
Osmanlı Devleti’nin birlik ve bütünlüğünü sürdürme amacı taşıyan bu fikir akımı azınlıkların da Osmanlık Devletinden ayrılmaması için bir takım haklar verilmesini istemekteydiler.
- Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi isimler bu fikir akımının önemli temsilcileridir.
Bu görüşü gerçekleştirmek için iki çalışma yapıldı:
- Kanun-u Esasi'nin ilanı
- M. Mebusan’ın açılması.
- Adem-i Merkeziyet:
Prens Sabahattin’in düşünceleridir. Yerinden yönetim ve bireysel teşebbüs ilkesine dayanıyordu.
- Liberalizm savunuluyordu.
İslamcılık:
- Ümmetin birliği esasına dayanıyordu.
- II. Abdülhamid bu düşüncenin en önemli şahsiyeti idi. M. Akif, Cemalettin Afgani gibi temsilcileri vardır.
- İslâmın, devletin birliğini sağlayacağına inanılıyorlardı. (Pan İslamizm)
Türkçülük:
- Bu düşüncede olanlar Türklerin birliğini savunuyorlardı. (Pan Türkizm)
- Önemli savunucuları Ziya Gökalp'ti. M. Emin Yurdakul.
- İttihat ve Terakki Cemiyetinin temel görüşüdür.
Batıcılık:
- Kurtuluşu batı ile entegrasyon da görenlerdir.
- Abdullah Cevdet en önemli temsilcisidir.
SOSYAL DURUM
- Balkan Savaşları sonrasında kaybedilen topraklarda büyük kitleler hâlinde Türkler bırakıldı.
- Bu topraklarda kalan Türkler, gördükleri baskılar karşısında Anadolu’ya göç etti.
- Göçün yaratmış olduğu karmaşa da sosyal hayatı olumsuz etkiledi.
EKONOMİK DURUM
- Avrupa devletleri Sanayi İnkılabı’yla beraber hızla ekonomik büyüme sağlarken Osmanlı Devleti kendi sanayileşmesini
gerçekleştiremedi.
- Avrupalı ülkelerin rekabetiyle açık pazar haline dönüştü.
-1854 yılından sonra Osmanlı Devleti’nin mali sıkıntıları giderek arttı ve Kırım Savaşı’nda ilk kez dışarıdan borç alındı. Zamanla
borç yükü arttı.
-Osmanlı Devleti, aldığı borçların faizini bile ödeyemeyince iflas ettiğini açıkladı.
- 20 Aralık 1881’de yayımlanan Muharrem Kararnamesi ile alacaklı olan devletler Düyûn-u Umumiye İdaresini (Genel Borçlar
İdaresi) kurdular.
Bu idarenin kurulmasıyla Osmanlı maliyesi alacaklı devletlerin denetimi altına girdi. Osmanlı Devleti ekonomik bağımsızlığını kaybetti.
Not: Ünitenin devamına www.tarihkursu.com /ders notları bölümünden ulaşabilirsiniz.
NASIL İNDİREBİLİRİM ???
YanıtlaSil